Aan: Tijdschrift SKUT <tijdschriftskut@gmail.com>
Datum: 6 sep 2023, 14:08
Onderwerp: Re: Schrijfsels
Beste SKUT-redactie,
Dank voor jullie uitgebreide reactie op alle verhalen en toestanden die ik had opgestuurd. Wat is hier literair aan? Ik zou het niet weten, al zou ik er graag meer zicht op krijgen. Ik ga dan ook graag akkoord met jullie voorstel, zolang een experiment vooral speelruimte betekent.
Ik hink echter op twee benen, en heb daarboven een hoofd vol vragen hangen. Ook omdat ik de vragen die jullie opwerpen aan het einde van jullie bericht, niet allemaal begrijp.
Wat is hier literair aan? is niet mijn hoofdvraag, en zal dat misschien ook nooit worden: ik ben vooral op zoek naar manieren om gehoord (gelezen, gezien, gevoeld) te worden. Misschien zit dat in de bijzin: …maar ook naar het potentiële engagement van de literatuur. Die zin is meteen een vraag voor mij: wat is dat engagement? Is dat wat literatuur met de wereld op heeft? Welk engagement wordt hier aangeraakt?, vragen jullie aan het einde van jullie bericht. Ik moet bekennen dat ik die vraag niet begrijp.
Dat engagement met de wereld, het vertellen, lijkt me onontbeerlijk. Ik zou bijna zeggen: juist nu. Jullie zoeken zelfreflectie, dynamiek en ambiguïteit in het geschrevene. Ik weet niet of ik aan die vraag kan beantwoorden, maar evenmin of ik dat wil. Zwaar uitgedrukt: wordt dat geen gerommel in de marge, geen genavelstaar, terwijl de wereld zogezegd in de fik staat?
Bovendien: ik ben bang de zeggingskracht van het geschrevene te ondergraven door het steeds tussen aanhalingstekens plaatsen van jezelf als auteur en het bevragen van je medium in het medium zelf. Het is een voortdurend voorbehoud, die enerzijds sterk is in zijn zelfbewustzijn, maar anderzijds voorkomt dat je als auteur volledig ten onder gaat in je werk, ironie en het zelfbewustzijn achterlatend. Misschien is dat goed, en misschien is het beraden op de vorm wat ‘het’ literair maakt. Maar moet dat in de literatuur zelf? Of is dat iets voor nachtelijk wakker liggen en correspondentie met de redactie? En hoe zit het met dit bevragen als je de wereld met kracht iets wilt vertellen? Hoe voorkom je dat op zichzelf genomen wezenlijke vragen verworden tot navelstaren, ambiguïteit tot vaagheid, en dynamiek tot koortsachtige haast?
Ik weet niet of ik het zo duidelijk verwoord. Ik heb geen literatuurwetenschappen gestudeerd en ben slecht op de hoogte van lopende debatten hierover. Maar ik vat de kwestie niet lichtzinnig op. Het lijkt me goed en uitdagend om andere vormen van en mogelijkheden binnen de literatuur te verkennen: de realiteit is allang vreemder dan fictie en ik kom in beleidsnota’s volmaakt absurdisme tegen. Er is genoeg te onderzoeken.
Overigens zijn de verhalen die ik eerder bijsloot, niet per se doordrongen van veel noodzaak tot vertellen. Dat ondergraaft dit betoog enigszins. Om die reden heb ik nog twee andere concepten toegevoegd. Misschien is deze briefwisseling ook nog een vorm?
Hoe dan ook: ik wil jullie hartelijk danken voor het stellen van vragen, want dat heeft me aangezet tot schrijven. O.a. het experiment ‘Dat is de vraag’ in de bijlage. ‘Zand’ schreef ik al eerder, daar wilde ik graag een poster of spandoek van maken. Woord-beeld. En ik overweeg een reactie op De zeer oude zingt: alles van waarde is niet weerloos, het laat ons snoeihard in de steek. Voor nu tot later,
groet,
Panta
…
Van: Tijdschrift SKUT <tijdschriftskut@gmail.com>
Datum: 10 nov 2023, 16:17
Onderwerp: Re: Schrijfsels
Beste Panta,
Ten eerste onze excuses voor de late reactie. Je mail zette aan tot nadenken, en dat is soms een proces waarbij tijd op de tweede plaats komt te staan. In ieder geval; veel dank voor je bericht, en de uitnodiging tot gesprek die je daarin verstrekt – in zekere zin, in onze ogen, al een intrinsieke, literaire vorm. We kunnen alvast het volgende aan je mededelen: resolute antwoorden gaan we niet kunnen geven, maar we kunnen wel deelgenoot worden van de vragen die je stelt, en het gesprek – als experimentele speelruimte in wording – ter zijner tijd publiceren.
Wat ons betreft is de vraag “wat is hier literair aan?” niet een vraag die haaks staat op (politiek) engagement – op de wereld die in de fik staat – maar is deze er juist onlosmakelijk mee verbonden. Engagement hoeft geen grote gebaren te betreffen, maar kan zich ook bevinden in het kleine, particuliere of het kwetsbare (denk hier bijvoorbeeld aan de leus “the personal is political”, ten tijde van de tweede feministische golf.) En hetzelfde geldt tegelijkertijd voor literariteit; een dialoog aangaan met het eigen medium hoeft niet te betekenen dat de auteur tussen aanhalingstekens komt te staan, en hoeft niet per se tot een veelbekritiseerde postmoderne ironie te leiden. In plaats daarvan (in plaats van tegengesteld aan elkaar te worden) denken wij dat ze elkaar juist kunnen informeren, dat het één een manier kan zijn om het ander te bevragen. Of zelfs te laten zien dat het onderscheid tussen de twee niet zo ondoordringbaar hoeft te zijn als we soms geneigd zijn om te denken.
Om het abstracte concreet te maken, een voorbeeld; in het licht van de recente klimaatprotesten – protesten omwille van een affikkende wereld – kwam het idee bij ons op, tijdens een redactievergadering, om ertussen te gaan staan, niet zozeer louter als politiek gebaar, maar met een protestbordje met de leus (of eigenlijk, de vraag; maar dat is een mate van nuance die politieke gebaren ons niet altijd gunnen) “wat is hier literair aan?” Het protestbordje zou niet zozeer, zoals een kritische lezer zou kunnen betogen, een neoliberale poging tot zelfpromotie zijn, maar eerder een poging om en plein public een oprechte vraag te stellen: een vraag zowel naar de potentialiteit van literatuur binnen deze context, alsook een vraag naar de voordehandliggendheid van onze huidige politieke manieren van handelen en vormen van verzet.
Wat dat betreft is de keuze voor een gedicht als spandoek – die je voorstelt in je mail – dan ook een hele poëtische keuze; wij zijn heel benieuwd om te horen hoe het met dat spandoek gaat.
Hartelijke groet,
De SKUT-redactie
p.s. hoewel alles van waarde ons wellicht in de steek mag laten, zouden wij de volgorde graag omdraaien: misschien zijn wij het juist, die het waardevolle en weerloze niet in de steek moeten laten. En misschien moeten we die laatste regels uit dat gedicht (“als het hart van de tijd”) vooral ook lezen als de opgave tot een langdurig engagement.
p.p.s: Als je nog volmaakt absurdistische beleidsnota hebt liggen die publiceerbaar zijn op SKUT, houden wij ons graag aanbevolen: dat is namelijk een van onze favoriete genres.
…
Aan: Tijdschrift SKUT <tijdschriftskut@gmail.com>
Datum: 12 nov 2023, 10:56
Onderwerp: Re: Schrijfsels
Beste SKUT-redactie,
Bedankt voor een heel prettig, zorgvuldig, eerlijk en zeer uitgebreid antwoord. Dat ten eerste.
Ik kom er later uitgebreider op terug, maar wilde vast laten weten dat ik straks mét het betreffende spandoek op de Dam sta. Wellicht tot dan?
Groet,
Panta
…
Aan: Tijdschrift SKUT <tijdschriftskut@gmail.com>
Datum: 30 mei 2024, 12:18
Onderwerp: Re: Schrijfsels
Beste redactie,
Bij dezen! Ik vind het een mooi idee om de briefwisseling te publiceren. Ik heb ook een paar foto’s toegevoegd, maar zat een beetje met de geportretteerden. Om die reden zijn sommige omstanders afgesneden en ik heb een poging gedaan ze te vervagen. Misschien is dat onnodig, dat laat ik aan jullie.
Groet,
Panta
